Er is nauwelijks een persoon die geen excuses hoefde te maken, althans in kleinigheden. Maar wat ligt in het hart van het verlangen om zichzelf te rechtvaardigen, waarom proberen veel mensen zo hardnekkig hun onschuld, niet-betrokkenheid bij een of andere gebeurtenis of het toeval, onopzettelijkheid ervan te bewijzen?
Weinig mensen hoefden in hun kindertijd geen excuses te maken aan hun ouders of opvoeders voor een of andere overtreding. Voor een kind is de wens om straf voor grappen te vermijden heel natuurlijk en begrijpelijk, maar voor veel mensen blijft de gewoonte om excuses te bedenken voor het leven. Zo'n persoon, op zijn karakteristieke hypertrofische manier, werd perfect beschreven door Nikolai Vasilyevich Gogol in het verhaal "De dood van een ambtenaar". De held van het verhaal, Chervyakov, heeft per ongeluk geniesd naar de generaal die voor hem zit en probeert zijn wandaden te rechtvaardigen. Iedereen die dit verhaal heeft gelezen, weet waar dit uiteindelijk toe heeft geleid - de functionaris is stervende.
Dus wat is de basis van het verlangen om gerechtvaardigd te worden? Er kunnen meerdere redenen zijn. De eerste, de meest voor de hand liggende, is de wens van een persoon om zichzelf te beschermen, om verantwoordelijkheid te ontlopen. Bewijs dat hij volledig onschuldig is aan wat er is gebeurd. Dit is het geval wanneer een persoon zijn betrokkenheid bij een gebeurtenis die heeft plaatsgevonden niet toegeeft. Hij is bereid om de verantwoordelijkheid op iedereen af te schuiven, zolang hij niet zelf verantwoordelijk is voor het wangedrag.
Een moeilijkere situatie is wanneer iemand echt een overtreding heeft begaan, dit toegeeft en probeert uit te leggen waarom hij dit heeft gedaan. Er wordt algemeen aangenomen dat als een persoon zichzelf rechtvaardigt, dit betekent dat hij de schuld heeft. De oorsprong van deze mening ligt in de menselijke psychologie - zelfs als een persoon absoluut onschuldig is en hij erin slaagde zijn onschuld te bewijzen, blijft er nog steeds een onaangename nasmaak over. Dat zeer beroemde "Er is geen rook zonder vuur." De bekende technologie om iemand in de media te denigreren is gebaseerd op dit principe: ze schrijven opzettelijke leugens over hem, en zelfs als hij erin slaagt zichzelf te rechtvaardigen, zal zijn reputatie sterk worden ondermijnd. Iemand die onbewust excuses maakt, verliest het respect in de ogen van anderen, daarom is het de moeite waard om zo min mogelijk excuses te maken. Maar zijn er situaties waarin een excuus, of liever een verklaring, wenselijk is?
Allereerst is het belangrijk om te begrijpen wat iemand drijft om excuses te maken. Heel vaak is dit verlangen gebaseerd op een gewoon ego - een persoon maakt zich zorgen over wat anderen van hem zullen denken, hoe zij zijn overtreding zullen waarnemen. Het tegenwicht in deze situatie is nederigheid. Het maakt niet uit wat ze van je denken, of je schuldig bent of dat ze jou de schuld krijgen - accepteer het. Er kan alleen een uitzondering worden gemaakt als er geen excuus is, maar de uitleg van je actie zal de mensen met wie je praat ten goede komen. Probeer de persoon zijn fouten, zijn waanideeën in deze situatie uit te leggen, maar alleen als je ziet dat er naar je wordt geluisterd. Als ze het niet horen of gewoon niet willen horen, verneder je dan en laat alles zoals het is. En dit is de beste manier om uit de situatie te komen. De waarheid zegeviert altijd, een gelaten persoon wint noodzakelijkerwijs. Je moet zo eenvoudig mogelijk handelen: verwijten - bied je excuses aan, maar begin geen excuses te maken en de redenen voor je actie uit te leggen. Het is niet jouw schuld - accepteer het. Maak geen ruzie, bewijs je onschuld niet. Zeker als we het niet hebben over een situatie van leven en dood, maar over enkele banale alledaagse situaties.
