Naast het voorzien in de basisbehoeften van het kind op het gebied van zorg, voeding, veiligheid en liefde, hebben ouders nog een belangrijke taak: voorwaarden scheppen voor de normale mentale ontwikkeling van de toekomstige persoonlijkheid.
Verschillen in de ontwikkeling van de psyche bij mens en dier
Zowel bij dieren als bij mensen ontwikkelt de psyche zich voortdurend. Maar er is een significant verschil tussen ons: genetica beïnvloedt de psyche en het karakter van het dier in grotere mate. De ontwikkeling van hun psyche is in feite de overdracht van biologische ervaring: de moederkat zal de kittens laten zien wat ze moeten eten en wat niet, hoe ze moeten jagen, hoe hoog je kunt klimmen en springen, voor wie je bang moet zijn. De rest zal door de natuur worden aangevuld: het zal de kennis en vaardigheden van de moeder oppoetsen.
Voor de volledige ontwikkeling van de menselijke psyche is biologische ervaring niet genoeg - we leven in een samenleving, tussen veel menselijke dingen en relaties. Dat is de reden waarom de kinderen van "Mowgli", die in de vroege kinderjaren door dieren zijn grootgebracht, praktisch niet in staat zijn om volwaardige leden van onze samenleving te worden.
Biologische voorwaarden voor de ontwikkeling van de psyche
Over de normale ontwikkeling van de psyche kan alleen worden gesproken als een goed gevormd brein en zenuwstelsel de basis vormen. Veranderingen in de anatomie van de hersenen kunnen aangeboren zijn, als gevolg van ziekten van de zwangere vrouw, haar voeding, stress, enzovoort. Kan worden verworven: bijvoorbeeld bij een verwonding in het occipitale-pariëtale gebied gaat het vermogen om te tellen verloren.
Sommige kinderen hebben aangeboren capaciteiten en neigingen voor bepaalde activiteiten. Ze kunnen bijvoorbeeld sneller muziekinstrumenten bespelen en behalen betere resultaten dan degenen die deze vaardigheden niet hebben. Het is de taak van volwassenen om deze neigingen tijdig te herkennen en voorwaarden te scheppen voor hun ontwikkeling.
Leeftijdsgerelateerde veranderingen hebben ook invloed op de mentale activiteit, bijvoorbeeld op oudere leeftijd neemt het vermogen om zich aan te passen aan de omgeving af, waardoor het voor ouderen moeilijk is om moderne muziek, mode en de gebruiken van jongeren te begrijpen.
Socialisatie
De externe omgeving heeft de grootste invloed op de vorming en ontwikkeling van de psyche: de relaties en houdingen van ouders, samenleving, religie, cultuur, levensomstandigheden.
De behoefte aan communicatie is een van de belangrijkste. Communicatie is niet alleen de overdracht van informatie, maar ook de kennis van jezelf. In de loop van het leven verandert de houding ten opzichte van communicatie: voor een klein kind is het eerder aandacht, en dan de behoefte aan respect, begrip.
Stadia van mentale ontwikkeling
Er zijn bepaalde stadia waar mentale ontwikkeling doorheen gaat. Als een bepaald ontwikkelingsstadium niet wordt gepasseerd, kan het de achterstand niet meer inhalen, er ontstaat een afwijking in de psyche.
In het eerste levensjaar is de belangrijkste taak van een klein persoon om zoveel mogelijk informatie over de wereld om hem heen te leren en voldoende aandacht van zijn moeder te krijgen. Daarna wordt de band met de moeder geleidelijk zwakker en tegen de leeftijd van drie jaar zegt het kind steeds vaker 'ik zelf'. Van drie tot zeven jaar oud speelt het kind rollenspellen, zijn toekomstige sociale rollen worden gelegd. Na acht jaar ontwikkelt intelligentie zich actief.
Geestelijke achterstand kan worden veroorzaakt door overbescherming, een verschuiving in de genderrollen van ouders en een gebrek aan nauwe communicatie.
