Er zijn twee theorieën over de wortels van narcistische persoonlijkheden: ouders geven ze te veel of te weinig aandacht tijdens de kindertijd. Welke hiervan is waar?
Narcisten zijn overtuigd van hun eigen superioriteit. Ze hebben geen stabiel gevoel van eigenwaarde, dus heroverwegen ze de realiteit voortdurend in hun voordeel. En als ze geen bevestiging krijgen van hun eigen waarde in de ogen van anderen, leidt dit tot de ontwikkeling van hun gevoelens van afgunst en jaloezie. Of ze zijn de beste of ze zijn helemaal niets waard.
Vanwege hun broze zelfrespect is het moeilijk voor hen om hun emoties onder controle te houden: kleine meningsverschillen met anderen maken hen hysterisch. Het is geen verrassing dat narcisme interpersoonlijke problemen veroorzaakt.
Het probleem met Narcissus, de mooie jongeling uit de oude Griekse mythologie, was niet dat hij veel van zichzelf hield, maar dat hij van niemand anders hield dan van zichzelf. Hij verachtte zelfs de charmante nimf, en dit werd gevolgd door de straf: hij werd verliefd op zijn eigen houding in de spiegel.
Hoe herken je een narcist in het moderne leven? Stel, je hebt een gesprek met een narcis op een feestje. Zodra hij uw beroep kent, zal hij u uitleggen hoe deze sfeer werkt, ook al heeft hij er geen idee van. Of een andere optie: hij bestookt je met vragen over je persoonlijke of professionele leven, terwijl hij nogal geïnteresseerd lijkt. Aan het einde van het gesprek realiseer je je echter dat je niet echt iets hebt geleerd over je gesprekspartner.
Tekenen van een narcistische persoonlijkheidsstoornis:
- een groots gevoel van belangrijkheid, overdrijving van hun eigen prestaties en talenten, - dorst naar bewondering, - winstgerichte relaties, - gebrek aan empathie en respect voor de gevoelens en behoeften van anderen, - afgunst, of de overtuiging dat ze hem benijden, - arrogantie, -geloof in de eigen exclusiviteit en verlangen om op gelijke voet te staan met belangrijke mensen,
- fantasieën over macht, succes, schoonheid of ideale liefde
Er zijn twee soorten narcisme. De eerste gaat volledig op in zijn eigen betekenis, pronkt met zijn exclusiviteit en voelt de behoefte aan bewondering. De tweede is sociaal prettiger, maar tegelijkertijd kwetsbaar. Hij wordt gekenmerkt door gevoelens van schaamte en een verhoogde gevoeligheid voor kritiek en afwijzing.
Deze twee typen kunnen echter inherent zijn aan dezelfde persoonlijkheid. Dezelfde persoon kan de koning van het feest zijn en zich de volgende dag zorgen maken over welke indruk hij heeft gemaakt. Dezelfde persoon kan oogverblindend zijn op het podium en tegelijkertijd erg kwetsbaar op andere momenten.
Narcisme vindt zijn oorsprong in de kindertijd. Als ouders niet voldoen aan de behoefte van hun kind aan aandacht en begrip, wordt het kind onzeker, reageert angstig: "Waarom zie je niet hoe ik me voel?", "Waarom doe je niet iets waardoor ik me beter voel?" Na eindeloze teleurstellingen "beslist" het kind dat hij het zonder andere mensen wil doen. Maar de tragedie is dat de narcist andere mensen echt nodig heeft. Zijn ouders lieten hem niet weten dat ze van hem hielden. Daarom heeft hij zo'n behoefte om bewonderd te worden. En als gevolg daarvan stoot hij anderen daarmee af. Het blijkt een vicieuze cirkel.
Zelfredzaamheid is niet hetzelfde als een hoog zelfbeeld. De narcist is ervan overtuigd dat de waarde van mensen hiërarchisch wordt uitgedrukt en plaatst zichzelf op een eenzaam voetstuk. Een persoon met een hoog zelfbeeld beschouwt zichzelf als waardevol, maar niet waardevoller dan anderen. Het blijkt dat er narcisten zijn met zowel een hoog als een laag zelfbeeld.
Zelfrespect en narcisme verschijnen rond de leeftijd van zeven. Alleen dan ontwikkelt het kind een algemeen oordeel over zichzelf, inclusief het vergelijken van zichzelf met zijn leeftijdsgenoten. Op deze leeftijd beginnen ze na te denken over de indruk die ze op anderen maken. Narcisme is een poging om de leegte te compenseren die ontstaat door het gebrek aan ouderlijke warmte. Kinderen proberen zichzelf als "geweldig" te presenteren als ze geen liefde en begrip van hun ouders zien. Een andere verklaring is dat ouders het kind prijzen en vatbaar zijn voor schromelijk overdreven en onverdiende complimenten. Ouders denken bijvoorbeeld dat hun kind slimmer is dan zijn IQ suggereert. Heel vaak geven deze ouders hun kinderen mooie namen.
Een kind leert zichzelf als speciaal te beschouwen wanneer zijn ouders hem op de juiste manier behandelen, en hij ontwikkelt een veeleisende mentaliteit wanneer zijn ouders hem een bepaalde status toekennen.
Klinische praktijk en psychologisch onderzoek bedoelen niet hetzelfde met narcisme. Klinische psychotherapeuten zien het als een vroege, aanhoudende ontwikkelingsstoornis, en sociaal psychologen definiëren narcisme als een persoonlijkheidskenmerk.
Hoe moeten ouders zich gedragen om narcisme bij kinderen te voorkomen?
- Probeer de prestaties van uw kind objectief te evalueren, - prijs ijver, niet het resultaat, - prijs voldoende, - dwing hem niet om anderen te overtreffen, - geen aanspraak maken op speciale privileges voor uw kind.
Om het zelfrespect van een kind te verbeteren:
- Laat uw kind zien dat hij waardevol voor u is, - samen iets doen,
- knuffel hem vaker, - interesse tonen in wat hij doet.
