Er zijn veel theorieën over aandacht die zijn bedacht door verschillende specialisten, zowel op het gebied van psychologie als op het gebied van andere socionomische wetenschappen. Kennis van deze theorieën helpt een persoon om de mechanismen van aandacht en controle beter te begrijpen.
Er zijn veel theorieën over aandacht. Voorstanders van de motorische theorie van aandacht beweren bijvoorbeeld dat beweging de basis is van onze mentale activiteit. De meeste mensen geloven dat spiersamentrekkingen een gevolg zijn van het functioneren van iemands aandacht. Maar aanhangers van de reflextheorie zeggen precies het tegenovergestelde.
Volgens de Franse psycholoog T. Ribot en de Russische psycholoog M. M. Lange ondersteunt beweging de aandachtshandeling op fysiologisch niveau. Ook worden dankzij de bewegingen de zintuigen afgestemd op de concentratie van het bewustzijn of op het proces daartegenover.
Volgens de theorie van aandacht van Uznadze is de basis van het functioneren ervan als een noodzakelijke voorwaarde voor iemands mentale activiteit een houding. Volgens deze psycholoog is aandacht een speciale staat van afstemming van de psyche op een bepaald object of menselijke activiteit, die wordt gegenereerd door de invloed van eerdere ervaringen op verder menselijk handelen. Dat wil zeggen, aandacht is direct afhankelijk van eerdere ervaring. Zo werd een man als kind gebeten door een hond. Had hij deze viervoeter van een man vroeger niet eens opgemerkt, nu, zodra ze aan de horizon verschijnt, concentreert hij zich onmiddellijk en volgt hij elke beweging van het oor van dit beest. Precies dezelfde voorbeelden kunnen worden gegeven met andere automatische menselijke reacties.
Volgens de reflextheorie van aandacht, die werd voorgesteld door Pavlov, Sechenov en Ukhtomsky, worden de redenen voor de ontwikkeling van aandacht geassocieerd met oriënterende reflexen en reacties, waarvan het doel is om de menselijke psyche aan te passen aan wat hij voelt en waarneemt. Volgens Pavlov creëren deze oriënterende reacties een omgeving van optimale opwinding of dominantie. Volgens de reflextheorie verschijnen er veel tijdelijke neurale verbindingen in de hersenen wanneer het nodig is om je te concentreren. Wanneer ze zich voordoen, worden aangrenzende delen van de hersenen geblokkeerd en worden zij-impulsen gecontroleerd door deze copulatie van zenuwverbindingen, dat wil zeggen de dominante. Andere acties die een persoon wil ondernemen, zijn puur geautomatiseerd.
Er zijn nog veel meer theorieën over aandacht die door verschillende specialisten zijn bedacht, zowel op het gebied van psychologie als op het gebied van andere socionomische wetenschappen. Kennis van deze theorieën helpt een persoon om de mechanismen van aandacht en controle beter te begrijpen.