De mens is een sociaal wezen. Veel gedragskenmerken worden bepaald door de publieke opinie. De wens om beter te zijn dan feitelijk wordt ingegeven door de mogelijke bonussen die de samenleving in ruil daarvoor kan geven.
Wereldbeeld als voorwaarde om beter te willen worden
Bij de geboorte staat een mens puur en volledig open voor de wereld om hem heen, mensen, emoties. De baby draagt geen maskers: zijn behoeften worden weerspiegeld in zijn gezicht, in zijn stem, in elke beweging.
Geleidelijk aan, door de wereld te kennen, verwerft een persoon levenshoudingen, leert hij de gedragsregels (en in feite: de regels om te overleven). Asociale persoonlijkheden - zij die het contact met anderen tot een minimum beperken - zijn relatief weinig onder ons. Daarom zijn voor het grootste deel van de wereldbevolking alle acties zeer nauw verbonden met de samenleving: haar reactie op deze of gene actie. Iedereen wil zijn plaats innemen in de samenleving, zijn niche. Om de belangrijke levensrol te vervullen die hem is toegewezen: vader, vriend, collega, baas en gewoon een succesvol persoon.
Zoals de bekende slogan “Sneller! Hoger! Sterker - niemand houdt van of eert buitenstaanders. Een stap voor zijn, uitblinken, talent laten zien - dat is wat de samenleving nodig heeft. In ruil daarvoor ontvangt de persoon lof, erkenning van zijn status als lid van deze grote familie en als resultaat positieve emoties.
Het is gemakkelijker om te "lijken" dan te "zijn"
Het is veel gemakkelijker om iemand te "lijken" dan om diegene in werkelijkheid te "zijn". Om bijvoorbeeld een virtuoze muzikant te lijken, is het voldoende zinvol om naar de uitvoering van een of ander muziekstuk te luisteren. Om te doen alsof (of niet) er blij uit te zien. Om een professionele muzikant te zijn, moet je zelfs talent hebben. En daar komt nog bij dat u enorme inspanningen levert, veel tijd besteedt om uw "getalenteerde" basis aan te vullen met technische beheersing van prestaties.
Waarom werkt het 'lijkt beter'-mechanisme voor veel mensen lange tijd? Waarom vindt er geen blootstelling plaats? Het antwoord is vrij eenvoudig: veel van de componenten van de afbeelding die een persoon op zichzelf draagt, zijn moeilijk of onmogelijk te verifiëren. Want het is gewoon onfatsoenlijk om te vragen: is het waar dat je van je rijke tante een luxe villa op een exotisch eiland hebt gekregen? Of misschien ben je gewoon te lui om het te controleren. Of iets anders.
Wanneer een persoon zijn straffeloosheid voelt, begint hij de reikwijdte van het door hemzelf uitgevonden beeld uit te breiden. Simpel gezegd: hij begint steeds meer te liegen. Hij raakt gewend aan het positieve dat hij ervoor terugkrijgt. Na verloop van tijd wordt de kloof tussen de persoon die werkelijk is en degene die is uitgevonden om "in het licht" te verschijnen groter. Het blijkt dat een persoon van de samenleving neemt wat hij echt niet verdient. De betaling voor de in ruil ontvangen bonussen is relatief klein - het is gewoon de angst om blootgesteld te worden. Maar vergeet niet dat het fictieve beeld elke dag wordt overwoekerd met nieuwe fictieve feiten. En bijgevolg stijgt ook het loon - het niveau van angst stijgt.
Het is vrij moeilijk om de fijne lijn te vatten wanneer verfraaiing van de echte feiten van de biografie zich ontwikkelt tot een openlijke of slecht verhulde leugen. Maar één ding is zeker: als je op de een of andere manier doet, moet je eerlijk zijn tegen jezelf. En stel gewoon vaker de vraag: als ik dit nu doe, kan ik dan niet de rest van mijn leven gekweld worden door wroeging, en in harmonie leven met mijn innerlijk?
