Conformisme is een vorm van gedrag waarbij een individu zich niet verzet tegen de samenleving en zoveel mogelijk probeert te voldoen aan haar normen. Aan de ene kant is deze kwaliteit nuttig voor socialisatie, maar aan de andere kant kan het leiden tot persoonlijke degradatie.
Wie zijn de conformisten?
Conformisten zijn mensen die welkom zijn in elke gemeenschap, omdat ze gelaten alle regels en normen accepteren en gemakkelijk hun eigen principes en waarden opgeven ten gunste van de samenleving. Een bepaald niveau van conformisme is inherent aan de meeste mensen, omdat het zonder deze kwaliteit onmogelijk is om effectief in de menselijke samenleving te bestaan. Bovendien is conformisme een redelijk effectieve defensieve reactie, waardoor een persoon geen onnodige aandacht op zichzelf kan vestigen.
Een treffend voorbeeld van conformisme wordt gegeven door Hans Christian Andersen in het sprookje "The King's New Dress", waar een klein kind de enige non-conformist was.
Echter, zoals het geval is met de meeste verschijnselen, zijn er ook nadelen aan conformistisch gedrag. Allereerst is het een vrijwillige weigering van de mogelijkheid om een eigen mening te hebben. Als een persoon er zo sterk in geïnteresseerd is om in een bepaalde sociale groep te worden opgenomen dat hij altijd bereid is zijn standpunt op te offeren, betekent dit een aanzienlijke degradatie van de persoonlijkheid. Uiteindelijk worden zulke mensen niet meer in staat om onafhankelijk te denken en feiten, fenomenen of gebeurtenissen te evalueren. Paradoxaal genoeg lijdt de samenleving ook onder conformisten, want gebrek aan initiatief, traagheid, passiviteit van haar leden leidt tot stagnatie.
Veel psychologen, zoals Erich Fromm, geloofden dat conformisme de prijs is die mensen bereid zijn te betalen om van eenzaamheid af te komen, hoewel dit hun 'ik' vernietigt.
Passiviteit bestrijden
Om de conformist in zichzelf te verslaan, moet men niet bang zijn voor een publieke reactie op de eigen mening, zelfs als deze niet samenvalt met het standpunt van de meerderheid. Natuurlijk leidt de samenleving conformisten op, waarbij wordt ingeprent dat initiatief strafbaar is, maar aan de andere kant is het de samenleving die uiteindelijk initiatiefnemers aanmoedigt wanneer ze succes behalen.
Er moet veel aandacht worden besteed aan het besef van de eigen vrijheden. Wat mensen van dieren onderscheidt, is met name het vermogen om beslissingen te nemen, niet om redenen van overleving, gedicteerd door het instinct van zelfbehoud, maar op basis van morele en ethische principes. Het is dwaas om dit vermogen niet te gebruiken en de samenleving de keuze voor jou te laten maken. Conformiteit maakt mensen niet succesvoller, rijker of interessanter. Het enige dat het brengt is kalmte en vertrouwen in de toekomst, maar het is de rust van moeraswater. Alleen slimme en sterke persoonlijkheden zijn in staat om de hoogten van een carrière en erkenning te bereiken, terwijl ze zich alleen laten leiden door hun eigen interesses en niet door openbare. U kunt comfortisme bestrijden door mensen er voortdurend aan te herinneren dat hun persoonlijkheid niet minder belangrijk en waardevol is dan de publieke opinie. Helaas zijn die individuen die in staat zijn om onafhankelijk te kiezen, en dus het nodige non-conformisme hebben, en mensen die vrijwillig afstand hebben gedaan van vrijheid, erg moeilijk te overtuigen.
